De personenbelasting is een onderwerp dat duidelijk de gemoederen beroert. Het is ook de belangrijkste inkomstenbron van onze overheid en een cruciaal instrument voor herverdeling. Toch is het niet zo’n gemakkelijk onderwerp. Marginale tarieven kunnen een onduidelijk beeld geven van wat je nu eigenlijk echt betaalt. Het is immers het effectieve tarief dat aangeeft welk percentage van je brutoloon je moet afstaan aan de belastingen.
Het hoogste marginale tarief is vandaag 50%, maar om alles nog wat ingewikkelder te maken komen daar ook nog de RSZ-bijdragen (13.07% voor werknemers in de privésector) bij kijken. Dit percentage van 13.07% mag niet zomaar toegevoegd worden aan het effectieve tarief van de personenbelasting. De RSZ-bijdragen worden namelijk eerst afgetrokken, en dan wordt de personenbelasting toegepast op wat overschiet.
Stel zelf een belastingstelsel voor !
Met de onderstaande app kun je zelf een belastingstelsel voorstellen. Je ziet dan voor elk bruto-inkomen hoeveel je daar effectief van afdraagt aan de belastingen: het percentage van je brutoloon dat dus naar de belastingen gaat (inclusief RSZ-bijdragen). Daarnaast zie je ook een simulatie van het effect van jouw belasting. Enerzijds op de totale opbrengst ervan: brengt jouw voorstel meer of minder op dan het systeem van vandaag? En anderzijds op de ongelijkheid. Wie betaalt meer, wie betaalt minder? En dat naargelang de inkomenspercentielen.
Alles kan, een aantal voorbeelden:
Met deze tool zul je merken dat de vertaling van marginale tarieven naar effectieve tarieven niet altijd zo intuïtief is. Het is complexe materie, wat op zich misschien al problematisch is. In het huidige belastingstelsel vlakt de progressiviteit al redelijk snel af. Iemand met een inkomen van 1 miljoen euro betaalt slechts een paar procentpunten meer belastingen dan iemand met een inkomen van 100.000. Met hogere marginale tarieven op de hogere inkomens kun je de progressiviteit verder doortrekken zonder de hardwerkende middenklasse te treffen. Integendeel, met een iets grotere bijdrage van de hoogste inkomens kun je de belastingen voor de middenklasse verlagen.
In ons artikel in Samenleving & Politiek toonden we aan dat hogere marginale belastingen ook in België hebben bestaan. Tot eind de jaren ’80 was het toptarief van de personenbelasting 72%, terwijl dat vandaag slechts 50% is.
Ons voorstel maakt belastingen progressiever en helpt bijna iedereen vooruit
Door de hele hoge inkomens iets meer te belasten kun je de nettolonen van 86% van de werkende bevolking doen toenemen. De lage, gemiddelde en middelhoge inkomens zouden er dus op vooruit gaan. Slechts 13% van de werkenden zou meer betalen, de meesten daarvan iets meer, de heel hoge inkomens veel meer. Ook al is het marginale tarief 68% en komt daarbovenop ook nog eens 13% RSZ, dat betekent niet dat de hoogste inkomens 68+13 of 81% belastingen betalen. Met een bruto-inkomen van 1 miljoen euro zou je ongeveer 70% belastingen betalen, en dus nog steeds een netto maandloon van 25.000 overhouden. Bij een oneindig groot inkomen is dit maximaal 72.2%.
Een voorstel zoals dit zorgt ervoor dat de progressiviteit van de belastingen wordt doorgetrokken tot de hoogste inkomens.
Proportionele belasting, iedereen hetzelfde percentage
Geef bij “belastingvrije som” 0 in, geef niets in bij “inkomensgrenzen” en geef één percentage bij “tarieven”.
Je merkt al snel dat vooral de lagere inkomens hard worden getroffen. Wie het al goed heeft gaat er daarentegen sterk op vooruit ten opzichte van vandaag. Ons inziens is dit niet wenselijk, maar het bestaat in sommige Oost Europese landen bijvoorbeeld. Het voordeel van zo’n systeem is dat het heel duidelijk is voor de bevolking en simpel kan worden geïmplementeerd.
Systeem vandaag + extra belasting voor allerhoogste inkomens
Dit zijn de inkomensgrenzen van het aanslagjaar 2022, voor inkomens uit 2021, aangezien onze inkomensdata ook uit 2021 dateren. Bovendien heeft deze belastingvrije som betrekking op een kinderloze alleenstaande, in andere gezinssituaties kan deze hoger zijn.
belastingvrije som : 9050
inkomensgrenzen : 13540 , 23900, 41360
marginale tarieven : 0.25 , 0.40, 0.45, 0.50
Voeg extra schijven toe, en extra marginale tarieven
Per definitie brengt dit stelsel meer geld op voor de staat. Je behoudt namelijk de bestaande structuur voor het gros van de bevolking, maar smeert dan langs boven de progressiviteit verder uit.
Negatieve belasting? Dat kan ook!
Geef ergens een negatief marginaal tarief in.
Een marginaal tarief van -10% betekent dat je op een bepaalde inkomensschijf (bijvoorbeeld tussen 10.000 en 15.000) geld krijgt in plaats van geld moet betalen.